De soms bejubelde en ook wel verguisde ruime ton die iemand zonder belasting kon ontvangen bestaat niet meer. Toch kun je een kind anno 2023 nog wel helpen bij de aanschaf van een woning. De prijzen dalen en de rente is hoger dan eerder, maar kopen is nog veelal voordeliger dan huren. Wat zijn jullie opties?
Hieronder vind je verschillende scenario’s, inclusief de gevolgen voor de belasting. Wat er in individuele situaties kan en het best past, doet je financieel adviseur je graag uit de doeken. Dat kan ook al vóór er zicht is op een concrete woning. Beter zelfs, gezien de bijzonderheden van de verschillende opties.

Schenken kan nog steeds

Al heel lang kun je jaarlijks een bedrag aan je kind(eren) schenken zonder dat daarover schenkbelasting verschuldigd is. Voor 2023 gaat dat om €6.035, ongeacht de leeftijd van de ontvanger. Is je kind tussen de 18 en 40 jaar oud dan kan er eenmalig belastingvrij  €28.947 worden geschonken. Alleen dit jaar nog, want in het coalitieakkoord kwam het kabinet overeen dat de verhoogde vrijstelling vanaf 1 januari 2024 helemaal vervalt.
De bijna negenentwintig duizend euro moet wel gebruikt worden voor specifieke ‘woon’-doeleinden. Denk aan de aankoop of verbouwing van een eigen woning, afkoop van erfpacht of opstal, of aflossing van een eigenwoningschuld of restschuld. Je kind mag zo’n bedrag ook belastingvrij van iemand anders dan de ouders ontvangen — van de grootouders, ooms en tante, of iemand buiten de familie. De normale en verhoogde vrijstelling kunnen niet in hetzelfde jaar worden benut.
Wordt er meer dan de vrijstelling geschonken, dan moet het kind over het extra bedrag wel schenkbelasting betalen. Sinds 2017 is het ook mogelijk om de eenmalige verhoogde schenking over drie aaneengesloten jaren te spreiden. De ontvanger moet dan wel in alle jaren jonger zijn dan 40 en de gift al die jaren opvoeren in de belastingaangifte.

Lenen mag ook

Een andere manier om je kind te helpen is door geld te lenen voor de aanschaf of verbouwing van een woning. Dit kan onderhands, waarbij de lening niet (per se) hoeft te worden vastgelegd bij de notaris. Wel dient het kind een reële rente over de lening te betalen. Is de lening aangegaan voor de aankoop, verbetering of het onderhoud van de eigen woning, dan is deze rente aftrekbaar in box 1.
De fiscus beschouwt het uitgeleende bedrag als een vordering van jou op je kind. Je moet de lening daarom opgegeven bij je bezittingen in box 3 bij de aangifte inkomstenbelasting. De rente die je ontvangt blijft in die box overigens onbelast.


Vestzak-broekzak

Een verder fiscaal legaal hulpmiddel is een combinatie van bovenstaande. Je leent je kind een bedrag dat het jou annuïtair terugbetaalt, bijvoorbeeld over dertig jaar. De rente kan het aftrekken voor de belasting. Ter compensatie van de (netto) rente die je kind betaalt, schenk jij het jaarlijks een bedrag. Zolang dat binnen de vrijstellingsnorm valt, is dat belastingvrij.
Houd die twee betalingsstromen van dit zogenaamde kas-rondje wel apart — als ‘losstaande rechtshandelingen’. Zou je dat niet doen dan kan de fiscus bepalen dat de rentelast niet op het kind drukt en dan vervalt het fiscale voordeel van renteaftrek. Doe je dat goed, dan maken jullie gewoon slim gebruik van de fiscale mogelijkheden en geniet je kind een keurig belastingvoordeel.

Samen kopen

Je kunt er ook voor kiezen om samen met je kind de woning te kopen waarin hij of zij gaat wonen. In dat geval worden jullie er ieder voor de helft eigenaar van. Let wel op: er zijn fiscale regels van toepassing. Over zijn of haar aandeel in de hypotheek mag je kind in box 1 de rente aftrekken bij de aangifte inkomstenbelasting.
Als ouders heb je geen recht op renteaftrek in box 1, omdat je niet daadwerkelijk op dat adres woont. Wel moet je in box 3 de waarde van jouw deel van de woning opvoeren bij je bezittingen. In die box wordt wel een deel van de rente die je betaalt over jouw deel van de hypotheek in mindering gebracht, tegen een vast percentage.

Zelf kopen met je kind als huurder

Je kunt ook huurbaas worden van je kind. Daarbij koop jij een woning die je aan hem of haar verhuurt. Ging je hiervoor een hypotheek aan, dan heb je geen recht op belastingaftrek. De fiscus ziet dit immers als een ‘tweede woning’ die je niet zelf betrekt. Zowel de woning als de eventuele hypotheek die hierop rust, vallen in box 3. Je betaalt hierover vermogensrendementsheffing. De huurinkomsten hoef je echter niet op te geven voor de belasting in box 3. Voor een permanent verhuurde woning gelden speciale waarderingsregels. Huurders maken een woning minder waard en je kunt er dus ook minder voor lenen dan in niet-verhuurde staat.